پمپ آب

پمپ آب چیست؟

پمپ آب وسیله ای است که انرژی مکانیکی را به سیال منتقل کرده و فشار مایع یا سیال را بالا می برد. افزایش فشار آب توسط پمپ آبی که درون چاه قرار می گیرد، برای غلبه بر اصطکاک‌ سیال در تماس با بدنه لوله، شیرآلات، دیواره کانال و غیره صرف شده و در نهایت سیال را به محل مورد نظر منتقل می کند.

بنابراین پمپ به دستگاهی گفته می‌شود که انرژی مکانیکی را از یک منبع خارجی گرفته و به سیالی که از آن عبور می‌کند، انتقال دهد. در نتیجه، انرژی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می‌یابد.

تامین انرژی بسیاری از امور ضروری ما به آب بستگی دارد. نیاز به جابه‌جایی مایعات به ویژه آب آشامیدنی، همواره از دغدغه‌های مهم جوامع بشری بوده است. اختراع پیچ ارشمیدس جهت انتقال آب از رودخانه به زمین های کشاورزی اطراف، اولین پاسخ به این دغدغه بود و تلاش های بسیاری برای طراحی و ساخت یک وسیله مکانیکی جهت انتقال مایعات صورت گرفت که حاصل آن تولید اولین نوع پمپ با نام پمپ چاه بود.

با توجه به گستردگی نوع مایعات و نیازهای مختلف برای انتقال، انواع مختلفی از پمپ های آب از جمله: پمپ آب گریز از مرکز (سانتریفوﮊ جابه‌جایی مثبت)، پیستونی، دنده‌ای، پلانجری، دوزینگ، دیافراگمی، کف‌کش، چند‌طبقه مولتی استیج، پرستالتیک و لجن‌کش طراحی و ساخته شده است.

امروزه بطور کلی از پمپ ها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جابجایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می شود. بنابراین، کاربرد اصلی پمپ در نقش دستگاهی است که سیالات غیر قابل تراکم را از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر جابجا می کند.

همچنین باید توجه داشته باشید که تامین برق مورد نیاز جهت راه اندازی پمپ آب در صنایع کشاورزی و مصارفی که فاقد دسترسی به جریان الکتریسیته هستند، از طریق دستگاهی بنام موتور برق انجام می شود. وسیله دیگری بنام موتور پمپ نیز، امکان استفاده مستقیم از نیروی سوخت برای کار کردن پمپ بدون نیاز به ژنراتور و برق را فراهم کرده است.

الکتروپمپ چیست؟

الکتروپمپ مجموعه ای از الکتروموتور (عامل محرکه) و پمپ آب است که بخش موتور الکتریکی آن نقش تولید نیرو برای جابجایی و یا افزایش فشار در سیالات را بر عهده دارد.

در صنعت و بازار، الکتروپمپ آب با نام و اصطلاحات متنوعی از جمله: پمپ، الکتروپمپ، الکتروپمپ شناور، شناور چاه عمیق، شناور چاه آب، الکتروپمپ چاه عمیق، پمپ شناور آب، الکترو پمپ چاه کشاورزی، پمپ شناور، طبقاتی، پمپ آب کشاورزی، پمپ شناور چاه، پمپ شناور کشاورزی، شناور چاه کشاورزی، پمپ چاه آب، الکتروموتور شناور، پمپ آبرسانی چاه، پمپ شناور آب، توربین چاه عمیق، تلمبه چاه عمیق شناخته می شود.

با این فرض که پمپ ها برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می گیرند، به دو دسته کلی “پمپ های با جاجایی مثبت” و “پمپ های با جابجایی غیر مثبت” تقسیم بندی می شوند. الکتروپمپ ها انواع مختلفی دارند که هر کدام دارای کاربرد خاصی هستند. نمونه هایی از کاربرد این سیستم پمپاژ به شرح زیر است:

1. پمپ آب در سیستم موتور خانه مرکزی ساختمان
2. پمپ آب در فاضلاب برای تصفیه و انتقال به مخازن
3. پمپ آب برای انتقال سیالات به داخل مخازن تحت فشار برای تراکم آن ها
4. ایجاد دبی درگذر در استخر ها
5. پمپاژ آب از یک چاه به بیرون
6. انتقال آب در مسیر لوله کشی شهر
7. پمپ کردن گاز به محل مصرف
8. پمپاژ نفت در پالایشگاه ها

انواع پمپ آب و کاربرد آن

کاربرد اصلی انواع پمپ آب برای انتقال و افزایش فشار است. از پمپ آب برای تامین پیوسته آب در صنایع، موسسات تجاری، منازل، بیمارستان ها، آکواریوم ها و غیره استفاده می شود. همچنین می توان از پمپ های آب برای تامین و حمل و جابجایی اشکال مختلفی از مایعات، بسته به ظرفیت پمپ استفاده کرد.

پمپ آب در طول سالیانی که در توسعه کاربرد آن پس از اختراع توسط جوزف مونتگلیفر (Joseph Montgolfier) در سال 1796 صورت گرفته در انواع مختلفی به خود گرفته که متداول ترین آنها پمپ آب شناور، پمپ آب جتی و پمپ آب خانگی هستند.

در ادامه به برخی از مهم ترین کاربرد های پمپ آب اشاره می کنیم:

پمپ آب خانگی و مسکونی

فشارآب همواره یکی از مشکلات موجود درمنازل است. برای تقویت فشارآب منازل باید از پمپ آب خانگی درسیستم لوله کشی ساختمان استفاده کرد. همچنین استفاده ازاین نوع پمپ باعث کاهش صدای پمپ آب و کاهش هزینه های مربوط به مصرف آب خانگی می شود.

نوع خانگی پمپ آب، معمولا تک فاز است، اگر چه از انواع سه فاز آنها نیز استفاده می شود. تعداد طبقات، متراژ واحدهای ساختمان، محل قرارگیری پمپ در سیستم آبرسانی و لوله کشی، سایز لوله های آب، تعداد شیرهای موجود در واحد و فشار آب مورد نیاز از عوامل موثر در انتخاب این نوع پمپ ها است.

پمپ آپارتمانی و یا همان پمپ آب منازل بسته به نیاز مشتری در انواع و کاربری های متعدد به مشتریان ارائه می گردد. انواع این محصول عبارتند از:

پمپ کف کش

کف کش ها جزء پمپ های مستغرق سانتریفیوژ هستند و در دو نوع پمپ کف کش سه فاز و کف کش تک فاز ارائه می شوند. پمپ کف کش تک فاز برای استفاده در مصارف خانگی و نوع سه فاز آن برای مصارف صنعتی یا کشاورزی است. محدوده توان این پمپ ها می تواند از 1 تا 15 اسب بخار باشد.

بسته به نیاز مشتری با جنس بدنه متفاوت مانند کف کش استیل، کف کش چدن و کف کش آلومینیومی عرضه می شود.

از پمپ کف کش فقط می توان برای پمپاژ آب های تمیز و بدون آلودگی یا لجن استفاده کرد.

کاربرد پمپ کف کش

• آبیاری مزارع کشاورزی
• مصارف مسکونی
• پمپ کف کش چاه آب کم عمق
• انتقال آب مخازن و استخرها
• تخلیه آب های سطحی و سیلاب ها
• انتقال آب تمیز و صاف
• استفاده در فواره ها
• تخلیه پساب های ناشی از باران

پمپ های کف کش باید در داخل آب استارت شوند و اگر خشک کار کنند موتور آنها می سوزد. به همین جهت برای کنترل سطح سیال و جلوگیری از کارکرد بیش از حد موتور پمپ کف کش، باید از یک فلوتر یا کنترل سطح استفاده نمود.

 نحوه کار در پمپ های مستغرق فلوتر دار به این صورت است که هنگامی که سطح آب پایین بیاید به فرمان فلوتر جریان برق قطع شده و پمپ از کار می ایستد و هنگامی که سطح آب بالاتر از پمپ بیاید به فرمان فلوتر، جریان برق وصل شده و پمپ مجدد شروع به کار می کند. فلوتر(اتومات ) بر روی پمپ قابل نصب است. در صورتی که پمپ کف کش خریداری شده بدون فلوتر باشد، می توان آن را جداگانه خریداری و روی پمپ نصب نمود. استفاده از فلوتر(اتومات) مانع از سوختن موتور پمپ می شود.

بوستر پمپ

درساختمان های ساده انتقال آب با پمپ های ساده خانگی انجام می شود اما درمورد ساختمان‌های بلند، برج‌ها و مصارف آتش نشانی دو نکته وجود دارد، اول اینکه همیشه نیاز به حداکثر فشارتولیدی سیستم نیست و ممکن است به ندرت به اوج مصرف برسد و نکته دیگر این که در این سیستم‌ها حداقل میزان مصرف اختلاف زیادی با حداکثر مصرف دارد.به همین دلیل اگر بخواهند تنها ازیک پمپ برای تامین افت فشارهای مختلف استفاده کنند جوابگوی نیازساختمان نخواهد شد. بطور کلی بوستر پمپ ها وظیفه جبران افت فشار در ساختمان های مرتفع را به عهده دارند.

درنتیجه دربه کارگیری بوستر پمپ ها ازچندین پمپ کوچکتر به جای یک پمپ بزرگ استفاده می شود و با کمک تابلوبرق و بررسی دقیق میزان مصرف و افت فشار، پمپ‌ها روشن شده و وارد مدار می شوند.

بوستر پمپ ها را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

بوستر پمپ تک

• دور ثابت
• دور متغیر

بوستر چند پمپی

• دور ثابت (همراه با جوکی پمپ و بدون جوکی پمپ)
• دور متغیر
• دور ثابت و متغیر

پمپ شناور

پمپ شناور چند طبقه با محرک الکتریکی، مجموعه ای است از یک پمپ گریز از مرکز عمودی که بطور مستقیم با موتورالکتریکی شناور کوپله می شود.
الکترو پمپ های شناورمعمولا مخصوص نصب عمودی می باشد. ولی در مواردی بسته به تعداد طبقات و اندازه موتور می تواند به صورت افقی یا مایل نیز نصب شود. محفظه مکش که بین موتور و پمپ است توسط صافی مکش ، پمپ را در مقابل ذرات جامد معلق درآب حفاظت می کند.این پمپ ها معمولا دارای سوپاپ یک طرفه می باشند.

این پمپ ها در دو نوع سه فاز و تک فاز در چاه های عمیق و نیمه عمیق طراحی شده است ومعمولا برای آبیاری کشاورزی در مزارع، باغات، ویلاها، چاهک ها و... مورد استفاده قرار می گیرد.

پمپ گریز از مرکز

به طور معمول، پمپ گریز از مرکز از یک پوشش، یاتاقان و بدنه آن، محور یا شفت پمپ و مهم ترین بخش آن یعنی از یک پروانه تشکیل شده است.
این چهار جزء اصلی یک پمپ گریز از مرکز با توجه به شرایط و نیازهای مختلف مصرف کننده است که باعث به وجود آمدن انواع مختلفی از پمپ های گریز از مرکز از جمله پمپ های گریز از مرکز حلزونی به دلیل شکل محفظه، پمپ های گریز از مرکز افقی و عمودی که به دلیل نحوه قرارگیری شفت و همچنین پمپ گریز از مرکز جریان مختلط، پمپ گریز از مرکز جریان مخلوط و پمپ گریز از مرکز شعاعی این نام را دریافت کرده است که به دلیل نوع پروانه استفاده شده در آن است.
برای اینکه بدانیم پمپ گریز از مرکز چیست باید بدانیم که در واقع پروانه های پمپ دارای دو شکل شعاعی ورادیال هستند که در آنها نیز تیغه ها یا تیغه هایی نزدیک به هم هستند که باعث ورود سیال به موازات محور با زاویه 90 درجه می شود. شکل محور این نوع پمپ ها که معمولاً شبیه پروانه یا ملخی هواپیما است و پره ها یا تیغه ها از هم دور هستند و سیال علاوه بر اینکه موازی شفت وارد پمپ می شود از آن خارج می شود.

پمپ لجن کش

پمپ لجن کش عمدتا از نظر شکل و ساختار شباهت بسیاری به پمپ کف کش دارند. تفاوت عمده ای که بین پمپ لجن کش و کف کش وجود دارد؛ میزان توانایی انتقال سیال یا ذرات معلق و جامد است. ویژگی بارز پمپ لجن کش و تفاوت آن با پمپ کف کش، در بزرگتر بودن دهانه ورودی لجن کش نسبت به کف کش است. این ویژگی به دلیل جمع آوری لجن موجود در کف آب، فاصله بین پروانه ها و الکتروموتور به کار رفته در این نوع پمپ است.
در حالت کلی پمپ لجن کش در دو نوع پمپ لجن کش تک فاز و سه فاز عرضه می شود.

پمپ آب کشاورزی

بیش از 5/2 میلیارد نفر روستای نشین در سراسر جهان برای امرار معاش خود در بخش کشاورزی کار می کنند و ممکن است بدون تامین آب کافی در تمامی فصول سال نتوانند در مزارع خود کشت داشته باشند. یک پمپ آب با عملکرد و کارایی مناسب، نقش مهمی در تامین آب بخش کشاورزی دارد. از پمپ کشاورزی برای انتقال آب از چاه آب، مخازن آب، دریاچه ها، نهرها و رودخانه ها به سمت زمین های کشاورزی استفاده می شود. همچنین گاهی اوقات از این نوع پمپ برای پاشیدن و پخش کردن کود مایع بر روی محصولات کشاورزی استفاده می شود.

پمپ آب صنعتی

به طور مشخص در صنایع و کارخانجات، تامین آب یکی از مهم ترین نیازمندی های تولید می باشد. در برخی از مناطق، کارشناسان فنی محلی خواستار نصب یک سیستم تامین آب خوب و حفظ سطح آب کافی در مخازنی هستند که مسئولیت رسیدگی به مسائلی مانند آتش نشانی را داشته باشند. سیستم های تامین آب صنعتی، وظیفه حمل آب از مخزن آب و یا ذخیره سازی آن برای اهداف مختلف را بر عهده دارند. به طور کلی می توان گفت که پمپ آب قلب هر سیستم تامین آب است.

پمپ آب آتش نشانی

دو عامل یعنی آب و آتش نشانان مهم ترین نقش را برای مقابله با آتش سوزی ایفا می کنند. پمپ آب نقش مهمی در عملکرد آبپاش های آتش نشانی دارد. پمپ آب آتشنشانی، آب را از مخزن بیرون می کشد و با اعمال نیرو به آن موجب می شود که آب بتواند با فشار مناسب به هر بخش از ساختمان طعمه حریق شده برسد.

نکات مهم پس از خرید پمپ آب

هستند کسانی که پس از خرید پمپ آب ابراز نارضایتی از این دستگاه دارند از جمله این نارضایتی ها مربوط به فرسودگی، نیاز به تعمیر زیاد و ... است؛ اما اگر شما جزو کسانی باشید که نکات زیر را رعایت می کنید مطمئن باشید با این مشکلات برخورد نخواهید کرد. نکات مهم پس از خرید پمپ آب به شرح زیر است:

• پمپ آب به هیچ وجه نباید به عنوان تکیه گاه برای لوله های لوله کشی شده درون ساختمان استفاده شود و حتما باید در جایی نگهداری شود که هیچ فشاری به این وسیله وارد نشود و به عنوان تکیه گاه قرار نگیرد.
• سعی کنید منبع دیافراگمی با حجم بالا را تهیه کنید زیرا این کار رابطه مستقیمی با افزایش طول عمر پمپ آب شما دارد.
• مهم ترین نکته در مورد پمپ آب که در مبحث مقررات ملی ساختمان بند 16 هم آمده است این است که به هیچ عنوان نباید پمپ آب به انشعاب اصلی آب شهری مجاز نصب شود. پس بهتر است برای کارایی بهتر و درست، پمپ آب از لوله کشی اصلی آب شهری جدا شود و به واسطه یک شیر یک طرفه به سیستم آب شهری متصل شود.

موتور پمپ

موتور پمپ دستگاهی است که دارای دو قسمت پمپ و موتور است. در اصطلاح عامیانه مردم، موتور پمپ همان موتور آب نام دارد و این نام را حتی به پمپ کشاورزی نیز نسبت می دهند. موتور پمپ عملکرد ساده ای دارد؛ در این نوع دستگاه ها بخش موتور را بالاتر از سطح آب قرار می دهند و این دستگاه به وسیله لوله یا شلینگی که دارد آب را به بالا انتقال می دهد. این نوع دستگاه توانایی این را دارد که آب را از سطح دریا به بالا انتقال دهد. عموما موتور پمپ در مناظق پر بارش و نواحی جنگلی کشورمان مورد استفاده قرار می گیرد.

الکتروموتور شناور

الکتروموتور شناور نوعی از پمپ آب است که در بخش عمیق چاه جایگیری می شود. بخش داخلی الکتروموتور شناور پر از آب است؛ این آب در 2 مورد مورد استفاده قرار می گیرد:

1. برای خنک کردن حرارت تولید شده حین کار در سیم پیچی های درون الکتروموتور
2. و برای روانکاری یاتاقان ها

انواع برندهای پمپ آب

امروزه انواع برند های پمپ آب را شاهدیم که به دلیل فراگیر شدن و افزایش نیاز در صنایع مختلف، تولید و به بازار عرضه شده اند. حتی کارخانه های بزرگی که قبلا در این زمینه فعالیت نداشتند نیز این روزها به سمت تولید پمپ آب روی آورده اند. از بهترین انواع برندهای پمپ آب می توان به لورا، پنتاکس، الکتروژن، پمپیران و... اشاره کرد.

جهت مطالعه و آشنایی بیشتر در مورد انواع پمپ آب، از منوی انتشارات روی آیتم راهنمای جامع پمپ آب کلیک کنید.