کليد اتوماتیک هوايی

کلید اتوماتیک هوایی (ACB = Air Circuit Breaker) از انواع کلید های اتوماتیک تابلو های فشار ضعیف می باشند. اين کليدها در آمپراژ بالا مورد استفاده قرارمی گيرند. بازه آمپراژ این کلیدها از 630A تا 6300A است و عمدتأ در ورودی تابلوها می باشند که هم جريان بالايي دارند و هم برای برقراری Selectivity کامل بين کليدهای ورودی و کليدهای خروجی که معمولأ از نوع کمپکت می باشند، بکار برده می شوند.

کليدهای هوايي دارای رله هايي که در داخل خود کليد جاسازی شده اند، می باشند. ويژگی اين رله ها خاصيت تاخيری يا Time Delay آنهاست که عنصر اصلی در تامين Selectivity از طريق صدور فرمان قطع با تاخير می باشند. همان پديده تقدم قطع در خروجيها نسبت به ورودی هاست.

به اين معنی که اگر خطايي در يک فيدر خروجی رخ داد، ابتدا کليد خروجی قطع شود و تنها در صورت تداوم خطا روی مدار و عمل نکردن کليد خروجی، کليد ورودی با تاخير کل تابلو را بی برق می کند. اهميت اين موضوع در اين است که در صورت وقوع خطا در يکی از خروجيها کل تابلو بی برق نشود.

این کلیدها به غیر از قطع و وصل مدار، وظیفه حفاظت از شبکه را نیز انجام می دهد. البته موارد زیر را نیز انجام می دهد :

1. محافظت از ژنراتور در هنگام خروج از حالت سنکرون
2. محافظت از شبکه در هنگام بروز اتصال کوتاه
3. محافظت از شبکه در هنگام افزایش بیش از حد مجاز ولتاژ
4. محافظت از تجهیزات تابلو در مقابل اضافه بار و یا افزایش حرارت
5. محافظت از شبکه در هنگام افزایش / کاهش بیش از حد مجاز فرکانس

فیوز فشار قوی

ممکن است برای حفاظت اتصال کوتاه در این کلیدها از فیوزهای فشار قوی استفاده گردد. اصطلاح اتصال کوتاه یعنی دو فاز با هم و یا سه عدد از فازها با یکدیگر یا با نول اتصال پیدا می کنند و در این حالت 10 الی 100 برابر جریان عادی از شبکه عبور می کند.

عبور چنین جریان بالایی، باعث از بین رفتن عایق تجهیزات شبکه و بالا رفتن حرارت و این عمل باعث سوختن تجهیزات طی چند ثانیه می گردد. به همین دلیل تشخیص حالت غیر عادی و رفع خطا در سیستم باید در کمترین زمان صورت پذیرد. برای تشخیص خطاها و حالات غیر عادی در شبکه و جدا کردن بخش معیوب از سایر بخش ها از سیستم حفاظت استفاده می گردد. در کلید هوایی به وسیله رله ها، قسمت های معیوب شناخته شده و از مدار جدا می شوند.

کلیدهای هوایی از نظر ساختار به صورتی طراحی شده اند که به طور اتوماتیک توسط موتور یا رله و یا دستی در شرایط اتصال کوتاه (که ممکن است تا 10 برابر جریان نامی از کلید عبور کند) مدار را قطع کند و شبکه را از خطر تخریب حفظ نمایند.

روش شارژ و دشارژ فنر کلید هوایی و قطع و وصل کلید

قطع و وصل کلیدهای هوایی غالبا توسط فنر شارژ شده، انجام می شودکه به صورت دستی و یا اتوماتیک و به توسط یک موتور شارژ می گردد و کلید آماده به کار می شود. برای شارژ دستی کلید، اهرم روی کلید باید را چندین بار از بالا به پایین حرکت داد تا فنر شارژ شده و نشانگر روی کلید، علامت شارژ را نمایش دهد (Charged OK) و برای شارژ اتوماتیک کلید هوایی نیز از یک عدد موتور استفاده می گردد.

پس از شارژ شدن فنر، مکانیزم کلید آماده وصل شدن است. با فشار دادن دکمه CLOSE بر روی کلید، کنتاکت ها به هم وصل می شوند و با فشار دادن دکمه OPEN، مدار قطع می گردد.

تجهیزات و لوازم جانبی کلید هوایی

• موتور (Motor)
• رله شنت (Shunt Relay)
• واحد UVT - رله کاهش ولتاژ - آندر ولتاژ (Under Voltage Trip Relay)
• کنتاکت کمکی (Auxiliary Switch / Auxiliary Contact)
• اینترلاک مکانیکی (Mechanical Interlock)
• واحد تریپ - حفاظت میکرولاجیک (Trip Relay / MicroLogic)
• بوبین قطع (CC = Close Release Coil)
• بوبین وصل (OC = Opening Release Coil)
• شمارنده (Operating Cycle Counter)

معیار انتخاب کلید هوایی مناسب

در هنگام انتخاب و خرید کلید هوایی، پارامترهای زیر را باید در نظر گرفته شود:

1. جریان نامی کلید هوایی
2. قدرت قطع کلید هوایی
3. تعداد پل کلید هوایی (سه پل / چهار پل)
4. نوع واحد میکرو لوجیک نصب شده روی کلید
5. نوع شارژ فنر کلید (دستی یا اتوماتیک)

اجزای کلی کلید هوایی

1. ترمینال نصب کنتاکت کمکی
2. محل نمایش تجهیزات جانبی نصب شده
3. دکمه کنترل بستن کنتاکت های کلید
4. علامت نشاندهنده قدرت قطع کلید
5. نمایشگر وضعیت فنر (شارژ یا دشارژ)
6. اهرم شارژ فنر
7. کلید قفل حالت کشویی (در فریم ثابت این قفل وجود ندارد)
8. محل قرارگیری اهرم کشویی قابل قفل شدن
9. کلید کشویی
10. کلید قفل در حالت باز
11. دکمه کنترل باز کردن کنتاکت های کلید
12. واحد حفاظت میکرو لوجیک
13. دکمه ریست برای خطای تریپ
14. نمایشگر نشاندهنده وضعیت کنتاکت های اصلی (0 = قطع و 1 = وصل)
15. نمایشگر نشاندهنده وضعیت کلید