از دیزل ژنراتور معمولاً برای تأمین برق در مواقع خاموشی یا زمان‌هایی که نیاز به توان مصرفی بالاتری وجود دارد، استفاده می‌شود. انواع دیزل ژنراتور را بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند کاربرد، سیستم خنک‌کننده، مکانیسم راه‌اندازی (استارت) یا سرعت چرخش موتور طبقه‌بندی می‌کنند. حتی انواع دیزل ژنراتور را می‌توان مطابق چند زمانه بودن موتور آن‌ها دسته‌بندی کرد. در ادامه، تمام دسته های مختلف برای طبقه‌بندی انواع دیزل ژنراتور را بررسی خواهیم کرد.
انواع دیزل ژنراتور بر اساس چند زمانه بودن موتور
- موتور دیزل ژنراتور دو زمانه: چرخه تولید توان کامل به یک حرکت یا زمانه کامل اشاره دارد. بنابراین، در مکانیسم دو زمانه، چرخه در دو حرکت یا زمانه به پایان می‌رسد، جایی که میل‌لنگ موتور فقط یک بار می‌چرخد.
- موتور دیزل ژنراتور چهار زمانه: در اینجا، یک چرخه برای تولید توان در چهار حرکت یا زمانه کامل می‌شود و میل‌لنگ موتور در طول آن سیکل دو بار می‌چرخد.
البته، باید اشاره کنیم که انواع دیگری از موتور دیزل ژنراتور ۵ و ۶ زمانه نیز وجود دارد که کمتر رایج هستند. موتورهای ۲ و ۴ زمانه بیشترین مورد استفاده را در دیزل ژنراتور دارند.
انواع دیزل ژنراتور طبق کاربرد یا نوع توان خروجی کدامند؟
- دیزل ژنراتور اضطراری یا استندبای
- دیزل ژنراتور پرایم
- دیزل ژنراتور دائم کار
دیزل ژنراتور اضطراری
همانطور که از نام آن می‌توان حدس زد، دیزل ژنراتور اضطراری یا استندبای (Standby)، به عنوان یک منبع تغذیه پشتیبان عمل می‌کند. دیزل ژنراتور اضطراری اساساً نقش منبع انرژی مکمل را دارد. هدف آن است که اگر جریان برق قطع شود یا در ساعات اوج مصرف نیاز به توان مصرفی بالاتری وجود داشته باشد، دیزل ژنراتور استندبای نیاز به برق را برای مدت محدودی تأمین کند. به طور کلی، در مدت زمان قطع برق، خروجی ژنراتور از ۸۰ درصد توان تجاوز نخواهد کرد.
دیزل ژنراتور پرایم
در دیزل ژنراتور پرایم (Prime)، موتور قادر است به دفعات نامحدود در طول سال با ۱۰۰ درصد توان اولیه کار کند. اما با این اوصاف، بار کلی موتور در اینجا نباید بیش از ۷۰ درصد رتبه‌بندی توان مصرفی باشد. دیزل ژنراتور پرایم به عنوان منبع اصلی برق عمل می‌کند و برای کارکرد طولانی مدت طراحی شده است. اغلب، طراحی دیزل ژنراتور پرایم به شکلی است که بتواند بار توان متغیری را ارائه دهد.
دیزل ژنراتور دائم کار
دیزل ژنراتور دائم کار (Continuous)، می‌تواند به طور مداوم برای تعداد نامحدود ساعت در طول سال با تمام توان خود کار کند. بار موتور در ژنراتور دائم‌کار می‌تواند بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد توان متغیر باشد. دیزل ژنراتور با قابلیت دائم کاری زمانی که کمبود برق وجود دارد، عملکرد فوق‌العاده‌‌ای از خود نشان می‌دهد و خروجی کاملی دارد. دیزل ژنراتور با قابلیت کارکرد دائم قیمت بالاتری دارد، اما با توجه به عملکرد آن، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه به حساب می‌آید.
نوع کاربری انواع دیزل ژنراتور
نوع کاربری دیزل ژنراتور علاوه بر اینکه فاکتوری برای دسته‌بندی انواع آن است، نکته مهمی محسوب می‌شود که برای انتخاب و خرید دیزل ژنراتور باید به آن توجه داشته باشید. ژنراتور دیزلی بر پایه نوع کاربری شامل دو دسته اصلی است.
- دیزل ژنراتور خانگی با توان ۵ تا ۵۰ کیلو ولت آمپر (KVA)
- دیزل ژنراتور صنعتی با توان ۵۰ تا ۳۰۰۰ کیلو ولت آمپر (KVA)
سیستم خنک‌کننده در انواع دیزل ژنراتور
- خنک‌سازی با هوا (Air-Cooled)
- خنک‌سازی با آب (Water-Cooled)
خنک‌سازی با هوا
دیزل ژنراتور مجهز به سیستم Aire-Cooled، از هوای موجود در جو به عنوان خنک‌کننده برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد قطعات موتور استفاده می‌کند. سیستم خنک‌سازی با هوا برای دیزل ژنراتور قابل حمل کوچک با مدت زمان کارکرد کم (در حد چند ساعت) مناسب‌تر است.
خنک‌سازی با آب
در سیستم خنک‌سازی با آب، از مکانیسم تزریق آب (یا روغن/لوبریکانت) برای کاهش دمای قطعات ژنراتور که در حین کار گرم می‌شوند، استفاده می‌گردد. دیزل ژنراتور مجهز به سیستم خنک‌کننده آبی نیازمند رادیاتور است و این نوع سیستم خنک‌سازی بیشتر در ژنراتورهای تجاری بزرگ که بار بالا است، کاربرد دارد.
مکانیسم راه‌اندازی (استارت) انواع دیزل ژنراتور
مکانیسم استارتینگ دیزل ژنراتور دو دسته است که عبارتند از:
- استارت دستی: دیزل ژنراتور دارای استارت دستی، زمان راه‌اندازی و مدت زمان کارکرد از پیش تعریف شده‌ای ندارد. کاربر باید در محل حاضر شود تا بتواند ژنراتور را راه‌اندازی کند. دیزل ژنراتور با راه‌انداز دستی بیشتر در محیط‌های خانگی رایج است.
- استارت خودکار: در اینجا، مکانیسم استارت موتور به سیستم‌های راه‌انداز الکتریکی، هیدرولیکی و میل سوپاپ هوا وابسته است.
طبقه‌بندی انواع دیزل ژنراتور بر اساس سرعت چرخش موتور
- سرعت کم: دیزل ژنراتور بزرگ با سرعت چرخش موتور ۱۵۰ تا ۴۵۰ دور در دقیقه
- سرعت متوسط: دیزل ژنراتور متوسط با سرعت چرخش موتور ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ دور در دقیقه
- سرعت زیاد: دیزل ژنراتور کوچک با سرعت چرخش موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ دور در دقیقه
جمع‌بندی
در این مطلب، به معرفی انواع دیزل ژنراتور بر اساس فاکتورهای مختلف پرداختیم. دیزل ژنراتور را بر اساس چند زمانه بودن موتور (دو زمانه و چهار زمانه)، کاربرد یا توان خروجی (اضطراری، پرایم و دائم کار)، نوع کاربری (خانگی و صنعتی)، سیستم خنک‌کننده (آب خنک و هوا خنک)، مکانیسم استارت موتور (دستی و خودکار) و سرعت چرخش موتور (کم، متوسط و زیاد) طبقه‌بندی می‌کنند.
مقالات مرتبط:
