ساختار موتور دیزلی
موتور دیزل
موتور دیزل گونه ای موتور درون سوز است که در آن از چرخه دیزل برای ایجاد حرکت استفاده می شود. فرق اصلی آن با دیگر موتور ها استفاده از احتراق در اثر تراکم است. در این نوع موتور عمل انفجار صورت نمی گیرد، بلکه مخلوط سوخت و هوا در اثر تراکم بسیار بالا بدون جرقه زدن در موتور دیزل متراکم می شوند و دور اصلی این موتور دیزل بر خلاف موتور های بنزین سوز ۱۰۰ دور/دقیقه محسوب می گردند.
موتور دیزل، به انواع گسترده ای از موتور ها گفته می شود که بدون نیاز به یک جرقه الکتریکی می توانند ماده سوختنی را شعله ور سازند. در این موتور ها برای شعله ور ساختن سوخت از حرارت های بالا استفاده می شود. به این شکل که ابتدا دمای اتاقک احتراق را بسیار بالا می برند و پس از اینکه دما به اندازه کافی بالا رفت ماده سوختنی را با هوا مخلوط می کنند.
همانگونه که می دانید برای سوزاندن یک ماده سوختی به دو عامل حرارت و اکسیژن نیاز است. اکسیژن از طریق مجاری ورودی موتور وارد محفظه سیلندر موتور می شود و سپس بوسیله پیستون فشرده می گردد. این فشردگی آنچنان زیاد است که باعث ایجاد حرارت بسیار بالا می گردد. سپس عامل سوم یعنی ماده سوختنی به گرما و اکسیژن افزوده می شود که در نتیجه آن سوخت شعله ور می شود و منجر به حرکت در موتور دیزل می گردد.
موتور دیزل نیز مانند سایر موتورهای احتراق داخلی بر مبناهای مختلفی قابل طبقه بندی هستند. مثلا می توان موتور دیزلی را بر حسب مقدار دفعات احتراق در هر دور گردش میل لنگ به موتور دیزل دو زمانه و یا موتور دیزل چهار زمانه تقسیم بندی نموده و یا بر حسب قدرت تولیدی که به شکل اسب بخار بیان می گردد. یا بر حسب تعداد سیلندر و یا شکل قرارگیری سیلندرها که بر این اساس به دو نوع موتور دیزل خطی و موتور دیزل V یا موتور دیزل خورجینی تقسیم بندی می کردند.
ساختار موتور دیزل
ساختار موتور دیزل تنها در سیستم تغذیه و تنظیم سوخت با موتور های اشتعال جرقه ای متفاوت است. بنابراین ساختارهای بسیار مشابهی میان این موتور ها وجود دارد و تنها تفاوت ساختمانی آنها قطعات زیر است که در موتور دیزل وجود دارد و در سایر موتور های احتراق داخلی وجود ندارد.
- پمپ انژکتور: وظیفه تنظیم میزان سوخت و تامین فشار لازم جهت پاشش سوخت را به عهده دارد.
- انژکتور ها: باعث پودر شدن سوخت و گازبندی اتاقک احتراق می شوند.
- فیلترهای سوخت: باعث جداسازی مواد اضافی و خارجی از سوخت می شوند.
- لوله های انتقال سوخت: می بایست غیر قابل اشباع بوده و در برابر فشار پایداری نمایند.
- توربو شارژر: باعث افزایش هوای ورودی به سیلندر موتور می شوند.
همانگونه که اشاره شد موتور دیزل بر اساس نحوه کارکردن به دو دسته تقسیم می شوند که عبارت اند از:
- موتور های چهار زمانه.
- موتور های دو زمانه.
در موتور های چهار زمانه و موتور های دو زمانه چهار عمل اصلی انجام می گیرد که عبارتند از:
- مکش یا تنفس.
- تراکم یا فشار.
- کار یا انفجار.
- تخلیه یا دود.
اما بر حسب نوع موتور دیزل ممکن است این مراحل مجزا و یا بصورت توام انجام گیرند. دیزل ژنراتور ها یکی از انواع سیستم هایی هستند که برای تامین نیروی مکانیکی خود از موتور دیزلی استفاده می کنند.
اجزای موتور دیزل
موتور دیزل یک نوع موتور احتراق داخلی است که از اصول احتراق چرخه دیزل برای تولید قدرت و انرژی برای انتقال به ماشینآلات و وسایل نقلیه استفاده میکند.
اجزای موتور دیزل عبارتند از:
- بلوک موتور: این بخش اصلی موتور است که در آن احتراق دیزل انجام میشود. بلوک موتور معمولاً از فولاد یا فلزات دیگر ساخته میشود و در آن سیلندرها و کاسه دیزل قرار دارند.
- سیلندرها: سیلندرها بخشی از بلوک موتور هستند که در آن احتراق دیزل صورت میگیرد. هر موتور دیزل ممکن است از یک تا چندین سیلندر داشته باشد.
- کاسه دیزل: کاسه دیزل یا همان سرشعله در سیلندرها واقع شده و به عنوان مکانی برای تزریق سوخت دیزل به داخل سیلندر عمل میکند.
- سیستم تزریق: این سیستم مسئولیت تزریق دقیق سوخت دیزل به سیلندرها در زمان مناسب دارد. این سوخت توسط انژکتورها به دقت به سیلندرها تزریق میشود.
- سیستم توربوشارژر: در برخی موتورهای دیزل، توربوشارژر برای افزایش توان و کارایی موتور استفاده میشود. این دستگاه هوا را فشرده میکند و به موتور ورود میدهد.
این اجزا به طور کلی اجزای اصلی موتور دیزل هستند، و هر کدام از آنها نقش مهمی در عملکرد و کارایی موتور ایفا میکنند.
آشنایی با قطعات موتور دیزل
آشنایی با قطعات موتور دیزل مهم است تا بتوانیم عملکرد، نگهداری و تعمیرات معمولی روزانه بر روی این نوع موتورها را درک کنیم.
قطعات اصلی یک موتور دیزل عبارتند از:
- سیلندرها و کاسه دیزل (که محفظه اصلی احتراق است).
- سیستم تزریق (برای تزریق دقیق سوخت دیزل به سیلندرها).
- توربوشارژر (اختیاری و برای افزایش توان موتور).
- سیستم انتقال (برای منتقل کردن قدرت به چرخها).
- سیستم خنککننده (برای مدیریت دمای موتور).
- سیستم روغنرسانی (برای روانسازی و مرطوب کردن قطعات موتور).
- سیستم تعلیق (برای جلوگیری از ارتعاشهای زیاد و آسیب به موتور).
آشنایی با نقش هر یک از این قطعات و نحوه عملکرد آنها میتواند به تشخیص مشکلات، نگهداری منظم و تعمیرات بهینه موتور دیزل کمک کند.
نتیجه گیری
ساختار موتور دیزلی یک ساختار پیچیده و مهم است که برای تولید قدرت و انرژی از اصول احتراق چرخه دیزل استفاده میکند. این موتورها از اجزای اصلی مانند سیلندرها، کاسه دیزل، سیستم تزریق، سیستم انتقال و سیستم توربوشارژر تشکیل شدهاند. ساختار موتور دیزل برای عملکرد با کارایی بالا و مصرف سوخت کم طراحی شده است. این موتورها به عنوان یکی از گزینههای اصلی در وسایل نقلیه و ماشینآلات صنعتی برای انجام کارهای متنوع، از جمله حمل و نقل عمومی تا کشاورزی و ساخت و ساز، استفاده میشوند.